بررسی رابطه‌ی تقاضای نهایی و واسطه ای انرژی با رشد اقتصادی در ایران در دوره‌ی 1346-1383

       با توجه به این­که ایران کشوری سرشار از منابع غنی و گسترده‌ی انرژی است، تعیین رابطه‌ی بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی می­تواند در تبیین سیاست­های بخش انرژی کمک مؤثری به   سیاست­گذاران کند. از دیر باز در دیدگاه مکاتب مختلف اقتصادی، منابع طبیعی، سرمایه و نیروی­کار از مهم­ترین عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی به‌شمار می­آمدند. در نظریه­های جدید رشد، عامل انرژی نیز به الگوها وارد شده است. در این زمینه مقاله‌ی حاضر با توجه به ارتباط نزدیک بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی، به بررسی رابطه‌ی بین مصرف نهایی انرژی در بخش خانگی و تجاری (به­عنوان تقاضای نهایی انرژی) و بخش­های صنعت، حمل ونقل و کشاورزی (به­عنوان تقاضای واسطه­ای انرژی) از یک سو و رشد اقتصادی ایران از سوی دیگر طی سال­های 1346-1383، با استفاده از روش­های آزمون علّیت گرنجر استاندارد و تصحیح خطا پرداخته است. نتایج حاصل از علّیت گرنجر استاندارد نشان دهنده‌ی این است که یک رابطه‌ی علّیت گرنجری یک­طرفه از تقاضای نهایی انرژی به رشد اقتصادی و یک رابطه‌ی   علّی دو­طرفه بین رشد اقتصادی و تقاضای واسطه­ای انرژی وجود دارد. نتایج حاصل از برآورد مدل­های تصحیح خطا نیز نشان می­دهد که در کوتاه­مدت و بلندمدت، رابطه‌ی علّیت گرنجری دوطرفه بین تقاضای نهایی انرژی و رشد اقتصادی و هم‌چنین بین تقاضای واسطه­ای انرژی و رشد اقتصادی وجود دارد.